Regalzier: study of a typical historical plaster finish in Venice

Abstract

Regalzier is one of the most common types of plasterwork on medieval buildings in Venice until the 15th century but remained popular also during the next centuries in the north of Italy. Despite the widespread occurrence of this kind of finishing treatment, the information about the materials and the techniques used to create it is still scarce.

For this reason and thanks to growing interest in traditional building construction techniques, a set of 21 samples were collected from a number of decorative elements and brick walls belonging to historical buildings of the 15th century in Venice. The samples were investigated by means of Scanning Electron Microscopy–Energy Dispersive X-ray microanalysis (SEM-EDX), Fourier Transform Infrared spectroscopy (FTIR), Thermal Analysis (TG-DSC) and Raman spectroscopy. The results allowed the characterization of the materials, contributing to the knowledge of traditional building construction techniques. This information is also important when considering the choice of proper restoration treatments, according to the recent concepts of sustainability, compatibility and use of local materials.

Riassunto

Le decorazioni ad affresco, le stesure di intonaci a marmorino e  il “regalizier” erano tra le più diffuse finiture delle superfici in laterizio che caratterizzavano l’edilizia medievale. A Venezia era particolarmente diffusa la tecnica di finitura a “regalzier”, di cui rimangono poche testimonianze e poche informazioni circa i materiali impiegati. Per questo, e grazie al crescente interesse verso le tecniche dell’edilizia tradizionale e locale, sono stati prelevati 21 campioni di “regalzier”, provenienti da elementi decorativi e murature in laterizio di edifici veneziani del XV secolo. I campioni sono stati caratterizzati con microscopia ottica ed elettronica (SEM-EDX), spettrofotometria FT-IR, analisi TG-DSC e spettroscopia Raman. I risultati ottenuti, oltre a contribuire alle conoscenze sui materiali e sulle tecniche dell’edilizia tradizionale veneziana, permettono di scegliere metodologie adeguate per la conservazione delle testimonianze di questi trattamenti, in accordo anche con il recente concetto di “restauro sostenibile”, in termini di compatibilità e utilizzo di materiali locali.

Résumé

Les décorations en fresque, les étalements de crépi marmorisé et  le « regalzier » étaient parmi les finitions plus diffusées des surfaces en brique qui caractérisaient la construction médiévale. À Venise la technique de finition à « regalzier », dont il ne reste que peu de témoignages et peu d’informations quant aux matériaux employés, était particulièrement diffusée. Pour cette raison, et grâce au croissant intérêt vers les techniques de la construction traditionnelle et locale, 21 échantillons de « regalzier », provenant d’éléments décoratifs et de maçonneries en brique d’édifices vénitiens du XVème siècle, ont été prélevés. Les échantillons ont été caractérisés avec un micro-espion optique et électronique (SEM-EDX), une spectrophotométrie FT-IR, une analyse TG-DSC et une spectroscopie Raman. Les résultats obtenus, en plus de contribuer aux connaissances sur les matériaux et sur les  techniques de la construction traditionnelle vénitienne, permettent de choisir des méthodologies adéquates à la conservation des témoignages de ces traitements, en accord aussi avec le récent concept de « restauration soutenable », en termes de compatibilité et d’utilisation de matériaux locaux.

Zusammenfassung

Freskenmalereien, der „Intonaco marmorino“ genannte und dem Marmor ähnliche Verputz sowie die Fugenmalerei „Regalzier“ zählten im Mittelalter zu den weit verbreitetsten Finishs von Ziegelflächen. In Venedig war insbesondere die „Realzier-Technik“ sehr verbreitet, von der es leider nur noch wenige Zeugnisse gibt. Aber auch zu den verwendeten Materialien liegen nur sehr spärliche Informationen vor. Aus besagtem Grund und dank des wachsenden Interesses für traditionelle sowie lokale Bautechniken wurden jetzt 21 von Dekorelementen und Ziegelmauern venezianischer Gebäude aus dem 15. Jh. stammende „Regalzier-Proben“ entnommen. Die Proben wurden auf der Grundlage der optischen und elektronischen Mikroskopie (SEM-EDX), der FT-IR-Spektrofotometrie, der TG-DSC-Analyse und der Raman-Spektroskopie gekennzeichnet. Die somit erzielten Ergebnisse tragen nicht nur zum Verständnis der im traditionellen venezianischen Bauwesen zur Anwendung gekommenen Materialien und Techniken bei, sondern ermöglichen es, in Übereinstimmung mit dem relativ neuen Konzept der die Kompatibilität und Verwendung lokaler Materialien umfassenden „nachhaltigen Restaurierung“, zweckmäßige Methoden zur Erhaltung derart behandelter Zeugnisse zu wählen.

Resumen

Las decoraciones al fresco, la aplicación de revoques con efecto “marmorino” y el “regalzier” eran algunos de los acabados más frecuentes para las superficies en ladrillos que caracterizaban la construcción medieval. En Venecia estaba muy difundida la técnica de acabado “regalzier”, de la cual quedan pocos ejemplos y escasas informaciones sobre los materiales utilizados. Para ello, y gracias al creciente interés por las técnicas de la construcción tradicional y local, se han sacado 21 muestras de “regalzier” procedentes de elementos decorativos y mamposterías en ladrillos de edificios venecianos del siglo XV. Las muestras han sido caracterizadas a través de la microscopía óptica y electrónica (SEM-EDX), la espectrofotometría FT-IR, el análisis TG-DSC y la espectroscopia Raman. Los resultados logrados, además de aumentar los conocimientos sobre los materiales y las técnicas de la construcción tradicional veneciana, permiten elegir metodologías adecuadas para la conservación de vestigios de estos tratamientos, en línea también con el reciente concepto de la “restauración sostenible”, desde el punto de vista de la compatibilidad y el uso de materiales locales.

Резюме

Фресковые декорации, штукатурочные слои из мрамора и под кирпич “regalzier” были одними из самых распространенных отделок плиточных поверхностей, характеризующих средневековые постройки. В Венеции особенно была распространена техника отделки “regalzier”, о которой осталось мало свиде­тельств и мало информации о примененных материалах. Поэтому и благодаря растущему интересу к технике традиционного и местного строительства был со­бран 21 образец отделки “regalzier”, изъятый из декоративных элементов и кирпич­ных кладок венецианских зданий XV века. Эти образцы были проанализированы при помощи оптической и электронной микроскопии (SEM-EDX), спектрофотоме­трии, ИК-Фурье, ТГ-ДСК анализа и спектроскопии комбинационного рассеяния. Полученные результаты дополняют знания о материалах и технике традиционно­го венецианского строительства и позволяют выбрать адекватные методологии для консервации свидетельств этих техник в согласии с последними понятиями «устойчивой реставрации» в рамках совместимости и использования местного материала.

Ամփոփում

Որմնանկարի դեկորացիաները, սպեղանու մարմարե շերտերը և կեղծ աղյուսները “regalizier” և առավել տարածված մակերեսային նյութերը աղյուսից, բնութագրում էին միջնադարյան շենքը: Վենետիկում հատկապես տարածված էր շենքը ավարտելուց հետո”regalizier” տեխնիկան, դրանից բացի կան մի քանի վկաներ և քիչ տեղեկություններ օգտագործված նյութերի մասին: Այդ պատճառով, քանի որ աճող հետաքրքրություն կա ավանդական տեղական շինարարական տեխնիկայի վերաբերյալ, հավաքվել են 21 նմուշներ «regalizier»-ով, տասնհինգերորդ դարի վենետիկյան շենքերի դեկորատիվ տարրերից և աղյուսե պատերից: Նմուշները բնութագրվեցին օպտիկական և էլեկտրոնային միկրոսկոպիայով (SEM-EDX), FT-IR, TG-DSC և Raman սպեկտրոսկոպիայով: Ստացված արդյունքները, բացի նրանից որ նպաստում են ավանդական վենետիկյան նյութերի և մեթոդների ճանաչմանը, Ձեզ թույլ են տալիս ընտրել համապատասխան մոտեցում պահպանմանը, բուժմանը, ինչպես նաև ի համապատասխան վերջերս ընդունված “կայուն վերականգնման” հայեցակարգի, նրանց համատեղելիությունը և տեղական նյութերի օգտագործմանը: